Home
Description
Corpus
Morphosyntax
Lexicon
Morph
-ja
‘NEG’
Language:
Yawarana
Glosses:
NEG
Morpheme:
-ja
Inflectional values:
negative
(
polarity
)
Type:
suffix
Corpus tokens
Wordforms
Name
Description
Part of speech
Language
Audio
--any--
yes
Name
Description
Language
As ‘NEG’:
pïrarë, seneja ejnë yarikatopo
pïrarë
pïrarë
NEG
.
EXIST
part
seneja
s
-
ene
-
ja
DETRZ
-
see
-
NEG
vi
ejnë
ejnë
1+2PRO
pn
yarikatopo
yarika
-
topo
laugh
-
CIRC
.
NMLZ
n
Nothing, there’s nothing for us to laugh.
/
no hay, no se ve para nosotros reir
(
convrisamaj
:
13
)
nope seneja chipokono ejnë pana nope seneja chipokono ejnë yaruwatopo pïrarë
nope
nope
good
adv
seneja
s
-
ene
-
ja
DETRZ
-
see
-
NEG
vi
chipokono
chipokono
because
part
ejnë
ejnë
1+2PRO
pn
pana
pana
DAT
postp
nope
nope
good
adv
seneja
s
-
ene
-
ja
DETRZ
-
see
-
NEG
vi
chipokono
chipokono
because
part
ejnë
ejnë
1+2PRO
pn
yaruwatopo
yaruwa
-
topo
laugh
-
CIRC
.
NMLZ
n
pïrarë
pïrarë
NEG
.
EXIST
part
We don’t see anything good, so we don’t laugh.
/
nosotros no nos reimos porque no vemos nada bueno
(
convrisamaj
:
29
)
tawara chipëkë takï wïrë ëmpamïja wejsapë tase wïrë
tawara
tawara
too
adv
chipëkë
chipëkë
because
part
takï
takï
CNFRM
part
wïrë
wïrë
1PRO
pn
ëmpamïja
ëmpamï
-
ja
learn
-
NEG
vi
wejsapë
wej
-
sapë
COP
-
PST
vi
tase
ta
-
se
say
-
PST
vt
wïrë
wïrë
1PRO
pn
Since it was like that, I did not learn, I said.
/
como era así yo no aprendí, digo
këyaja wïrë
këyaja
këya
-
ja
think
-
NEG
vi
wïrë
wïrë
1PRO
pn
I don't know.
/
no sé
irë wa chipëkë tapojtëja wejsapë, irë wa chipëkë tajne wëpëjse tëwï, sukase wïnïjsajkonton yawë
irë
irë
3ANA
.
INAN
dem
wa
wa
thus
part
chipëkë
chipëkë
because
part
tapojtëja
ta
-
pojtë
-
ja
3P
-
want
-
NEG
vt
wejsapë
wej
-
sapë
COP
-
PST
vi
irë
irë
3ANA
.
INAN
dem
wa
wa
thus
part
chipëkë
chipëkë
because
part
ta
jne
ta
=
jne
3PRO
=
PL
pn
=
part
wëpëjse
wë
-
pëj
-
se
kill
-
PLUR
-
PST
vt
tëwï
tëwï
3PRO
pn
sukase
sukase
all
adv
wïnïjsaj
konton
wïnïj
-
saj
=
konton
sleep
-
PFV
=
PL
vi
=
part
yawë
yawë
LOC
postp
That's why I didn't want it, that's why they killed them all when they were asleep.
/
por eso no lo quería, por eso ellos los mataron a todos mientras dormían
ejnë pëkëpene ejnë yaruwaja, ënka wanene
ejnë
ejnë
1+2PRO
pn
pëkëpene
pëkëpene
alone
postp
ejnë
ejnë
1+2PRO
pn
yaruwaja
yaruwa
-
ja
laugh
-
NEG
vi
ënka
ënka
right
part
wanene
wanene
aunt
n
We don’t just laugh, right, aunt?
/
nosotras no nos reímos solas, verdad tía?
(
convrisamaj
:
3
)
tawaja ejnë, ejnë neke ne, ejnë pëkëpene ejnë yarikaja
tawaja
tawaja
thus
.
NEG
adv
ejnë
ejnë
1+2PRO
pn
ejnë
ejnë
1+2PRO
pn
neke
neke
CNTR
part
ne
ne
***
ejnë
ejnë
1+2PRO
pn
pëkëpene
pëkëpene
alone
postp
ejnë
ejnë
1+2PRO
pn
yarikaja
yarika
-
ja
laugh
-
NEG
vi
We’re not like that, we don’t just laugh.
/
nosotros no somos así, nosotros no nos reímos solos
(
convrisamaj
:
11
)
mërë nwa chipokono ejnë yarikaja
mërë
mërë
MED
.
INAN
dem
nwa
nwa
thus
part
chipokono
chipokono
because
part
ejnë
ejnë
1+2PRO
pn
yarikaja
yarika
-
ja
laugh
-
NEG
vi
That’s why we don’t laugh.
/
por eso nosotros no nos reímos
(
convrisamaj
:
31
)
ejnë pëkëpene ejnë chi yawë, ejnë yarikaja
ejnë
ejnë
1+2PRO
pn
pëkëpene
pëkëpene
alone
postp
ejnë
ejnë
1+2PRO
pn
chi
chi
-
∅
COP
-
ACNNMLZ
n
yawë
yawë
LOC
postp
ejnë
ejnë
1+2PRO
pn
yarikaja
yarika
-
ja
laugh
-
NEG
vi
When we’re alone, we don’t laugh.
/
cuando estamos solas, nosotras no nos reímos
(
convrisamaj
:
50
)
wïrë inija ta rë
wïrë
wïrë
1PRO
pn
inija
ini
-
ja
see
-
NEG
vt
ta
ta
like
part
rë
rë
EMP
part
I haven’t seen.
/
yo no he visto
(
convrisamaj
:
44
)
mërë ya wïrë inija wejtane
mërë
mërë
2PRO
pn
ya
ya
ERG
postp
wïrë
wïrë
1PRO
pn
inija
ini
-
ja
see
-
NEG
vt
wejtane
wej
-
tane
COP
-
CNCS
advl
Although you won't see me.
/
pero tu no me vas a ver
tëwï wïrë inija
tëwï
tëwï
3PRO
pn
wïrë
wïrë
1PRO
pn
inija
ini
-
ja
see
-
NEG
vt
I didn't see that.
/
eso no lo ví
wïrë inija tëwï
wïrë
wïrë
1PRO
pn
inija
ini
-
ja
see
-
NEG
vt
tëwï
tëwï
3PRO
pn
I did not see that.
/
yo no ví eso
mëinija ka, aniki pinchi, tënësem warai yichapë, okonotojpe
më
inija
më
=
ini
-
ja
2
=
see
-
NEG
pn
=
vt
ka
ka
Q
part
aniki
aniki
who
pn
pinchi
pinchi
HES
part
tënësem
tënësem
fish
n
warai
warai
like
postp
yichapë
yichapë
***
okonotojpe
okonotojpe
***
You have not seen a fish that is put on to dry.
/
usted no ha visto un pescado que se pone, para que se seque
apatakaja pïnïka wejsapë
apatakaja
a
-pata-
ka
-
ja
DETRZ
-***-
VBZ
.
TR
-
NEG
vi
pïnïka
pïnïka
PROB
part
wejsapë
wej
-
sapë
COP
-
PST
vi
Maybe she did not come out (pregnant).
/
tal vez no salió (embarazada)
ana tapaja ta, ana këyatase nope
ana
ana
1+3PRO
pn
tapaja
tapa
-
ja
beat
-
NEG
vt
ta
ta
like
part
ana
ana
1+3PRO
pn
këyatase
këya
-
ta
-
se
think
-
VBZ
.
INTR
-
PST
vi
nope
nope
good
adv
He didn't beat us; we were raised well.
/
ese no pegaba nada, nosotros nos criamos bien
(
histanfo
:
46
)
irë wejtane mujyampe patakaja wejsapë
irë
irë
3ANA
.
INAN
dem
wejtane
wej
-
tane
COP
-
CNCS
advl
mujyam
pe
mujyam
=
pe
pregnancy
=
ESS
n
=
postp
patakaja
pata
-
ka
-
ja
village
-
VBZ
.
TR
-
NEG
vt
wejsapë
wej
-
sapë
COP
-
PST
vi
Despite this, she did not get pregnant.
/
a pesar de eso no salió embarazada
tayakïjtëja pïnika wejsapë
tayakïjtëja
ta
-
yakïjtë
-
ja
3P
-
sleep_with
-
NEG
vt
pïnika
pïnika
PROB
part
wejsapë
wej
-
sapë
COP
-
PST
vi
Maybe he didn't sleep with her.
/
tal vez no se acostó con ella
wëjkaja, ana tëse neke ne
wëjkaja
wëjka
-
ja
fall
-
NEG
vi
ana
ana
1+3PRO
pn
tëse
të
-
se
go
-
PST
vi
neke
ne
neke
=
ne
CNTR
=
INTS
part
=
part
We didn't fall, we went away.
/
no nos caimos, nosotros nos fuimos
tototomo pata yaka mëtëja
tototomo
toto
-
tomo
non_Indian
-
PL
n
pata
pata
-
∅
village
-
PERT
n
yaka
yaka
ALL
postp
më
tëja
më
=
të
-
ja
2
=
go
-
NEG
pn
=
vi
You don't go to the creoles' village.
/
tu no (puedes) ir al pueblo de los criollos
tayakaramaja
tayakaramaja
ta
-
yakara
-
ma
-
ja
3P
-
believe
-
CAUS
-
NEG
vt
They didn't tell it.
/
no lo contaba
¿mëpana ma tataja wejsapë?
më
pana
më
=
pana
2
=
DAT
pn
=
postp
ma
ma
RST
part
tataja
ta
-
ta
-
ja
3P
-
say
-
NEG
vt
wejsapë
wej
-
sapë
COP
-
PST
vi
Didn't he say it directly to you?
/
¿no te lo dijo directamente a tí?
yakaramaja
yakaramaja
yakara
-
ma
-
ja
believe
-
CAUS
-
NEG
vt
They didn't tell.
/
no contaron
marë wïrë sëmpinukuja rë wejtane mokontomo unono, wïrë nono yenekapëkë pako
marë
marë
still
adv
wïrë
wïrë
1PRO
pn
sëmpinukuja
sëmpinuku
-
ja
close_eyes
-
NEG
vi
rë
rë
EMP
part
wejtane
wej
-
tane
COP
-
CNCS
advl
mokontomo
mokontomo
2PL
.
PRO
pn
u
nono
u
=
nono
-
∅
1
=
earth
-
PERT
pn
=
n
wïrë
wïrë
1PRO
pn
nono
nono
-
∅
earth
-
PERT
n
yenekapëkë
yeneka
-
pëkë
take_away
-
PROG
.
TR
vt
pako
pako
***
Though I haven't closed my eyes yet, you are already taking my land from me.
/
todavía no cerré los ojos y ustedes me están quitando mi tierra
×