Wordform pëkëpene ‘alone’

Language: Yawarana
Structure: pëkëpene
alone
Lexeme: pëkëpene
Stem: pëkëpene
Part of speech: postposition
Source: Mattéi-Müller and Cáceres Arandia 2023

Name Description Language
  1. mëyaruwari, mëpëkëpene
    mëyaruwari
    më=yaruwa-ri
    2=laugh-IPFV
    pn=vi
    mëpëkëpene
    më=pëkëpene
    2=alone
    pn=postp
    You just laugh. / usted se rie sola (convrisamaj: 2)
  2. ejnë pëkëpene ejnë yaruwaja, ënka wanene
    ejnë
    ejnë
    1+2PRO
    pn
    pëkëpene
    pëkëpene
    alone
    postp
    ejnë
    ejnë
    1+2PRO
    pn
    yaruwaja
    yaruwa-ja
    laugh-NEG
    vi
    ënka
    ënka
    right
    part
    wanene
    wanene
    aunt
    n
    We don’t just laugh, right, aunt? / nosotras no nos reímos solas, verdad tía? (convrisamaj: 3)
  3. tawaja ejnë, ejnë neke ne, ejnë pëkëpene ejnë yarikaja
    tawaja
    tawaja
    thus.NEG
    adv
    ejnë
    ejnë
    1+2PRO
    pn
    ejnë
    ejnë
    1+2PRO
    pn
    neke
    neke
    CNTR
    part
    ne
    ne
    ***
     
    ejnë
    ejnë
    1+2PRO
    pn
    pëkëpene
    pëkëpene
    alone
    postp
    ejnë
    ejnë
    1+2PRO
    pn
    yarikaja
    yarika-ja
    laugh-NEG
    vi
    We’re not like that, we don’t just laugh. / nosotros no somos así, nosotros no nos reímos solos (convrisamaj: 11)
  4. aniki narëpe yakërë ejnë përemekïrï, ejnë pëkëpene, wanene
    aniki
    aniki
    who
    pn
    narëpe
    narëpe
    PART
    part
    yakërë
    y-akërë
    LK-with
    postp
    ejnë
    ejnë
    1+2PRO
    pn
    përemekïrï
    përemekï-rï
    talk-IPFV
    vi
    ejnë
    ejnë
    1+2PRO
    pn
    pëkëpene
    pëkëpene
    alone
    postp
    wanene
    wanene
    aunt
    n
    Who are we gonna talk to? We’re alone, aunt. / con quién será que vamos a hablar nosotros, nosotras estamos solas (convrisamaj: 47)
  5. ejnë pëkëpene ejnë chi yawë, ejnë yarikaja
    ejnë
    ejnë
    1+2PRO
    pn
    pëkëpene
    pëkëpene
    alone
    postp
    ejnë
    ejnë
    1+2PRO
    pn
    chi
    chi-∅
    COP-ACNNMLZ
    n
    yawë
    yawë
    LOC
    postp
    ejnë
    ejnë
    1+2PRO
    pn
    yarikaja
    yarika-ja
    laugh-NEG
    vi
    When we’re alone, we don’t laugh. / cuando estamos solas, nosotras no nos reímos (convrisamaj: 50)
  6. tëjrama sejkë upëkëpene wïrë tëri
    tëjrama
    të-jrama
    go-PROH
    vi
    sejkë
    sejkë
    ***
    vi
    upëkëpene
    u=pëkëpene
    1=alone
    pn=postp
    wïrë
    wïrë
    1PRO
    pn
    tëri
    të-ri
    go-IPFV
    vi
    Don't go, I will go alone. / no vayan a ir, voy a ir sola