Wordform pïrarë ‘NEG.EXIST’

Language: Yawarana
Structure: pïrarë
NEG.EXIST
Part of speech: particle

  1. pïrarë, seneja ejnë yarikatopo
    pïrarë
    pïrarë
    NEG.EXIST
    part
    seneja
    s-ene-ja
    DETRZ-see-NEG
    vi
    ejnë
    ejnë
    1+2PRO
    pn
    yarikatopo
    yarika-topo
    laugh-CIRC.NMLZ
    n
    Nothing, there’s nothing for us to laugh. / no hay, no se ve para nosotros reir (convrisamaj: 13)
  2. nope seneja chipokono ejnë pana nope seneja chipokono ejnë yaruwatopo pïrarë
    nope
    nope
    good
    adv
    seneja
    s-ene-ja
    DETRZ-see-NEG
    vi
    chipokono
    chipokono
    because
    part
    ejnë
    ejnë
    1+2PRO
    pn
    pana
    pana
    DAT
    postp
    nope
    nope
    good
    adv
    seneja
    s-ene-ja
    DETRZ-see-NEG
    vi
    chipokono
    chipokono
    because
    part
    ejnë
    ejnë
    1+2PRO
    pn
    yaruwatopo
    yaruwa-topo
    laugh-CIRC.NMLZ
    n
    pïrarë
    pïrarë
    NEG.EXIST
    part
    We don’t see anything good, so we don’t laugh. / nosotros no nos reimos porque no vemos nada bueno (convrisamaj: 29)
  3. pïrarë ejnë chiyakon chipokono ejnë yaruwatopo pïrarë
    pïrarë
    pïrarë
    NEG.EXIST
    part
    ejnë
    ejnë
    1+2PRO
    pn
    chiyakon
    chiyakon-∅
    friend-PERT
    n
    chipokono
    chipokono
    because
    part
    ejnë
    ejnë
    1+2PRO
    pn
    yaruwatopo
    yaruwa-topo
    laugh-CIRC.NMLZ
    n
    pïrarë
    pïrarë
    NEG.EXIST
    part
    Because we don’t have friends we don’t have anything to laugh. / porque no tenemos amigas para nosotros reir (convrisamaj: 48)
  4. ¿ati ejnë yarikari? pïrarë
    ati
    ati
    what
    intj
    ejnë
    ejnë
    1+2PRO
    pn
    yarikari
    yarika-ri
    laugh-IPFV
    vi
    pïrarë
    pïrarë
    NEG.EXIST
    part
    What are we going to laugh about? There's nothing. / ¿de qué nos vamos a reir? no hay nada (convrisamaj: 51)
  5. pïrarë
    pïrarë
    pïrarë
    NEG.EXIST
    part
    Nothing. / no hay (convrisamaj: 54)
  6. pïrarë ti iwenaru wejsapë
    pïrarë
    pïrarë
    NEG.EXIST
    part
    ti
    ti
    HSY
    part
    iwenaru
    i-wena-ru
    3-vomit-PERT
    n
    wejsapë
    wej-sapë
    COP-PST
    vi
    their vomit was not there. / no había su vómito (ctorat: 19)
  7. wenaru pïrarë irëjpë ti
    wenaru
    wena-ru
    vomit-PERT
    n
    pïrarë
    pïrarë
    NEG.EXIST
    part
    irëjpë
    irëjpë
    then
    adv
    ti
    ti
    HSY
    part
    There was no vomit. / no había nada de vómito (ctorat: 20)
  8. irëjpë pïrarë ti warë irëjpë warë
    irëjpë
    irëjpë
    then
    adv
    pïrarë
    pïrarë
    NEG.EXIST
    part
    ti
    ti
    HSY
    part
    warë
    wa=rë
    thus=EMP
    part=part
    irëjpë
    irëjpë
    then
    adv
    warë
    wa=rë
    thus=EMP
    part=part
    Then there was nothing. / después no había nada (ctorat: 27)
  9. tipasekontomo warë irëjpë pïrarë
    tipasekontomo
    tipa-se=kontomo
    go_in_group-PST=PL
    vi=part
    warë
    wa=rë
    thus=EMP
    part=part
    irëjpë
    irëjpë
    then
    adv
    pïrarë
    pïrarë
    NEG.EXIST
    part
    They left and were gone. / se fueron y después no estaban (ctorat: 30)
  10. irëjpë ti wenakajpë mare pïrarë ti
    irëjpë
    irëjpë
    then
    adv
    ti
    ti
    HSY
    part
    wenakajpë
    wena-ka-jpë
    vomit-VBZ.TR-PST
    vt
    mare
    mare
    REL.INAN
    part
    pïrarë
    pïrarë
    NEG.EXIST
    part
    ti
    ti
    HSY
    part
    Then there was nothing of their vomit. / después no había nada de lo que vomitaron (ctorat: 33)
  11. ëkï ta rë pïrarë wenarujpë ta rë pïrarë
    ëkï
    ëkï
    chicha
    n
    ta
    ta
    like
    part
    rë
    rë
    EMP
    part
    pïrarë
    pïrarë
    NEG.EXIST
    part
    wenarujpë
    wena-ru-jpë
    vomit-PERT-PST
    n
    ta
    ta
    like
    part
    rë
    rë
    EMP
    part
    pïrarë
    pïrarë
    NEG.EXIST
    part
    The chicha was gone and so was the vomit. / el yaraki no había y tampoco el vómito (ctorat: 35)
  12. uyepematojpe pïrarë wïrë inawë
    uyepematojpe
    u=yepema-tojpe
    1=pay-PURP
    pn=advl
    pïrarë
    pïrarë
    NEG.EXIST
    part
    wïrë
    wïrë
    1PRO
    pn
    inawë
    inawë
    have
    postp
    I can't afford to pay. / yo no tengo para pagar