As ‘PL’:

1. ¿kwase ne wepïjpëkonton ti? ta

   kwasene

   kwase=ne

   how=INTS

   part=part

   wepïjpëkonton

   wepï-jpë=konton

   come-PST=PL

   vi=part

   ti

   ti

   HSY

   part

   ta

   ta-∅

   say-IPFV

   vt

   "How did they come?", s/he says. / ¿cómo vinieron? dice
2. tëwï naikonton ti tawara

   tëwï

   tëwï

   3PRO

   pn

   naikonton

   nai-∅=konton

   do-IPFV=PL

   vt=part

   ti

   ti

   HSY

   part

   tawara

   tawara

   too

   adv

   They did like this. / ellos hacían así (ctorat: 13)
3. ëjtë kërëjpë yawë nwajtëkonton ti wejsapë waijta

   ëjtë

   ëj-të

   house-NPERT

   n

   kërëjpë

   kërëjpë

   old

   n

   yawë

   yawë

   LOC

   postp

   nwajtëkonton

   nwajtë-∅=konton

   dance-IPFV=PL

   vi=part

   ti

   ti

   HSY

   part

   wejsapë

   wej-sapë

   COP-PST

   vi

   waijta

   waijta

   mouse

   n

   In the old house the mice were dancing. / en la casa vieja es que estaba bailando la rata (ctorat: 38)
4. irë wa chipëkë tapojtëja wejsapë, irë wa chipëkë tajne wëpëjse tëwï, sukase wïnïjsajkonton yawë

   irë

   irë

   3ANA.INAN

   dem

   wa

   wa

   thus

   part

   chipëkë

   chipëkë

   because

   part

   tapojtëja

   ta-pojtë-ja

   3P-want-NEG

   vt

   wejsapë

   wej-sapë

   COP-PST

   vi

   irë

   irë

   3ANA.INAN

   dem

   wa

   wa

   thus

   part

   chipëkë

   chipëkë

   because

   part

   tajne

   ta=jne

   3PRO=PL

   pn=part

   wëpëjse

   wë-pëj-se

   kill-PLUR-PST

   vt

   tëwï

   tëwï

   3PRO

   pn

   sukase

   sukase

   all

   adv

   wïnïjsajkonton

   wïnïj-saj=konton

   sleep-PFV=PL

   vi=part

   yawë

   yawë

   LOC

   postp

   That's why I didn't want it, that's why they killed them all when they were asleep. / por eso no lo quería, por eso ellos los mataron a todos mientras dormían