As ‘PERT’:

1. aaa, ijtarijra ta

   aaa

   aaa

   ah

   intj

   ijtarijra

   i-jta-ri=jra

   3-foot-PERT=NEG

   n=part

   ta

   ta

   like

   part

   Ah, without his legs. / ah, sin sus piernas
2. kwase neke wejsapë tëwï ma anajmori ya yakarama wejsapë

   kwase

   kwase

   how

   part

   neke

   neke

   CNTR

   part

   wejsapë

   wej-sapë

   COP-PST

   vi

   tëwï

   tëwï

   3PRO

   pn

   ma

   ma

   RST

   part

   anajmori

   a-najmo-ri

   2-grandmother-PERT

   n

   ya

   ya

   ERG

   postp

   yakarama

   yakara-ma-∅

   believe-CAUS-IPFV

   vt

   wejsapë

   wej-sapë

   COP-PST

   vi

   what it was like, that's all your grandmother said. / cómo era, eso nada más contaba tu abuela
3. wïrë yapëri moronta chi taji

   wïrë

   wïrë

   1PRO

   pn

   yapëri

   y-apë-ri

   LK-arm_wing-PERT

   n

   moronta

   moron-ta-∅

   pain-VBZ.INTR-IPFV

   vi

   chi

   chi-∅

   COP-IPFV

   vi

   taji

   taji

   FOC

   part

   My arms hurt. / me duelen los brazos
4. ¡këë! uyejwetunu, ¡këë! wïrë waijtëri, ¡këë! uyapëri, wïrë poreri, wïrë chikimuru

   këë

   këë

   ugh

   intj

   uyejwetunu

   u=y-ejwetunu-∅

   1=LK-sick-PERT

   pn=n

   këë

   këë

   ugh

   intj

   wïrë

   wïrë

   1PRO

   pn

   waijtëri

   waijtë-ri

   head-PERT

   n

   këë

   këë

   ugh

   intj

   uyapëri

   u=y-apë-ri

   1=LK-arm_wing-PERT

   pn=n

   wïrë

   wïrë

   1PRO

   pn

   poreri

   pore-ri

   leg-PERT

   n

   wïrë

   wïrë

   1PRO

   pn

   chikimuru

   chikimu-ru

   knee-PERT

   n

   Ugh! I'm sick, ugh, my head, ugh, my arm, my leg, my knee. / ay! estoy enferma, ay! mi cabeza, ay! mi brazo, mi pierna, mi rodilla
5. ipakuri yakërë

   ipakuri

   i-paku-ri

   3-arrow_tip-PERT

   n

   yakërë

   y-akërë

   LK-with

   postp

   with his arrow. / con su flecha (histanfo: 11)
6. tapëri

   tapëri

   t-apë-ri

   3-arm_wing-PERT

   n

   Her arm? / ¿su brazo?