As ‘NEG’:

1. wïrë yaruwakempïnirë, mëkïsantomo a-ja-ja tajtane

   wïrë

   wïrë

   1PRO

   pn

   yaruwakempïnirë

   yaruwa-∅-ke-m=pïnirë

   laugh-ACNNMLZ-PROP-NMLZ=NEG

   adv=part

   mëkïsantomo

   mëkï-santomo

   DIST.ANIM-PL

   pn

   ajaja

   a-ja-ja

   ***

    

   tajtane

   taj-tane

   say-CNCS

   advl

   I don’t laugh although they are saying “hahaha”. / yo no me río, aunque aquellos dicen a-ja-ja (convrisamaj: 7)
2. yaruwakempïnirë wïrë

   yaruwakempïnirë

   yaruwa-∅-ke-m=pïnirë

   laugh-ACNNMLZ-PROP-NMLZ=NEG

   adv=part

   wïrë

   wïrë

   1PRO

   pn

   I don’t laugh. / !‘Yo no me río (convrisamaj: 20)
3. wïrë yaruwakempïnirë wïrë senejkarï uyïwïj yaka sukuri, jwama

   wïrë

   wïrë

   1PRO

   pn

   yaruwakempïnirë

   yaruwa-∅-ke-m=pïnirë

   laugh-ACNNMLZ-PROP-NMLZ=NEG

   adv=part

   wïrë

   wïrë

   1PRO

   pn

   senejkarï

   s-enejka-rï

   DETRZ-watch-IPFV

   vi

   uyïwïj

   u=y-ïwïj-∅

   1=LK-house-PERT

   pn=n

   yaka

   yaka

   ALL

   postp

   sukuri

   sukuri

   silently

   adv

   jwama

   jwama

   ***

    

   I don’t laugh, I silently stay in my house. / yo no me río, yo me siento en mi casa calladita (convrisamaj: 21)
4. tawaraij wïrë, yaruwakempïnirë,

   tawaraij

   tawaraij

   too

   adv

   wïrë

   wïrë

   1PRO

   pn

   yaruwakempïnirë

   yaruwa-∅-ke-m=pïnirë

   laugh-ACNNMLZ-PROP-NMLZ=NEG

   adv=part

   I’m not like that, I don’t laugh. / yo no soy así, yo no me río (convrisamaj: 27)
5. pachi, kërë takï yëmi pïnirë

   pachi

   pachi

   older_sister_of_woman

   n

   kërë

   kërë

   PROX.ANIM

   dem

   takï

   takï

   CNFRM

   part

   yëmi

   yëmi-∅

   be_hungry-ACNNMLZ

   n

   pïnirë

   pïnirë

   NEG

   part

   "sister, that one is not hungry". / dijo "hermana, ese no tiene hambre" (histanfo: 7)